Contractenrecht

De wet benoemt een aantal overeenkomsten en deze kennen elk hun eigen specifieke regels. Denk aan: koop en ruil, vaststellingsovereenkomst, verzekeringsovereenkomst, schenking, geldlening, pandbelening, borgtocht, huur, pacht, overeenkomst van opdracht, overeenkomst van aanneming en ga zo maar door. Daarnaast is in de wet een aantal algemene regels vastgelegd dat geldt voor elke overeenkomst. Kortom: veel regels! Alsof dat nog niet genoeg is, is in de rechtspraak ook nog het nodige bepaald met betrekking tot overeenkomsten, denk bijvoorbeeld aan de Haviltex-norm (bij een overeenkomst mag niet alleen worden uitgegaan van de (letterlijk) tekst van de overeenkomst).

Zeker bij grotere partijen zijn bovendien algemene voorwaarden van toepassing. Deze algemene voorwaarden maken deel uit van de overeenkomst, hoewel de tekst niet in de overeenkomst staat. Wat mag je nu wel en wat niet opnemen in de algemene voorwaarden? Zijn algemene voorwaarden altijd van toepassing? Dit laatste speelt ook vooral een rol bij overeenkomsten met consumenten. Consumenten genieten verregaande bescherming door de wetgever. Bepalingen uit je algemene voorwaarden kunnen zomaar niet gelden voor consumenten. 

Naast de overeenkomst als verbintenis, kennen we (onder andere) ook de verbintenis uit de wet. In de wet is een aantal situaties beschreven waarin een verbintenis tot stand komt zonder dat het de bedoeling van partijen was om deze verbintenis te laten ontstaan. Te denken valt bijvoorbeeld aan de onrechtmatigde daad. Als een partij een onrechtmatigde daad pleegt, dan is deze partij – zo bepaalt de wet – gehouden om de schade van de benadeelde te vergoeden. Maar ook te denken valt aan de onverschuldigde betaling, zaakwaarneming, etc.

Onderwerpen van discussie/geschil kunnen onder andere zijn:

- wanneer komt een overeenkomst tot stand?

- uitleg over de overeenkomst

- nakoming van de overeenkomst:

            * ingebrekestelling

            * verzuim

            * nevenvorderingen

- gevolgen van niet-nakoming van de overeenkomst

- beëindiging/einde van de overeenkomst

- bijzondere wettelijke regelingen ten aanzien van bepaalde overeenkomsten:

            * overeenkomst van opdracht

            * overeenkomst tot het aannemen van werk (bouwzaken, bijvoorbeeld meer-/minderwerk)

- verjaring.

Geschillen kunnen worden voorkomen door goed en voldoende duidelijk vast te leggen wat partijen precies zijn overeengekomen. Wij kunnen hierin bijstaan en overeenkomsten en/of algemene voorwaarden opstellen dan wel beoordelen.

Mocht het toch tot een geschil komen of dreigen te komen, dan kunnen wij u hierin bijstaan. Als het nog geen geschil is, kunnen wij u adviseren over de beste wijze van aanpak. Mocht het reeds tot een geschil zijn gekomen, dan kunnen wij u bijstaan om zo uw belangen te vertegenwoordigen. Wij kunnen u ook adviseren en procedures voeren inzake het niet (juist) nakomen van overeenkomsten, verborgen gebreken, wilsgebreken, nietigheden, opschorting en ontbinding van overeenkomsten.

Elke verbintenis uit de wet kent een eigen set met regels en voorwaarden en dat illustreert soms heel nauw. Wij kunnen u adviseren over de te volgen weg, zowel indien u van mening bent dat u recht kunt doen op een verbintenis uit de wet als wanneer u wordt aangesproken op grond van een verbintenis uit de wet.

Veel gestelde vragen:

Is een overeenkomst verplicht?

Overeenkomsten zijn in beginsel vorm vrij. Een schriftelijke overeenkomst is daarom meestal niet verplicht, u kunt dus ook mondeling een overeenkomst sluiten. Er bestaan enkele uitzonderingen. Zo dient bij de aanschaf van een woning door een particulier de koopovereenkomst schriftelijk, en zelfs bij notariële akte, worden aangegaan.

Wij raden u echter aan om een overeenkomst altijd schriftelijk te sluiten, dit heeft te maken met bewijslevering. Zonder schriftelijke overeenkomst of bevestiging is het moeilijker om te bewijzen welke afspraken er zijn gemaakt. Met een schriftelijke overeenkomst, dan wel bevestiging, staan de gemaakte afspraken zwart op wit. Meestal is er nog ruimte voor interpretatie maar de basis ligt er om te bewijzen welke afspraken zijn gemaakt. Dit is nodig om bijvoorbeeld te kunnen bewijzen dat de wederpartij zich niet heeft gehouden aan de gemaakte afspraken. Indien deze niet op schrift zouden staan dan is het een stuk ingewikkelder om de afspraken te bewijzen, helemaal indien de wederpartij ontkent een overeenkomst met u te hebben gesloten of wanneer de wederpartij beweert iets anders met u te hebben afgesproken.

Aan welke eisen moet een overeenkomst voldoen?

De basis voor elke overeenkomst is aanbod en aanvaarding. In de meeste gevallen gaat dit goed. De overige vereisten zijn niet één, twee, drie op te noemen. Dit komt omdat voor bepaalde overeenkomsten specifieke regels zijn opgenomen in de wet. De eerste vraag die u moet stellen is om wat voor overeenkomst het gaat. De tweede stap is om te bekijken wie de contractspartijen zijn. Gaat het om een overeenkomst tussen twee particulieren, een bedrijf en een particulier of een overeenkomst tussen twee bedrijven. Indien het namelijk gaat om een overeenkomst tussen een bedrijf (onderneming) en een particulier (consument) moet er nog gekeken worden op welke wijze de overeenkomst tot stand komt. De wet maakt namelijk onderscheid tussen overeenkomsten gesloten binnen de verkoopruimte, op afstand en buiten de verkoopruimte. Dit onderscheid is van belang omdat bepaalde informatie aan consumenten moeten zijn verstrekt vóór het sluiten van de overeenkomst. Indien dit niet is gebeurd kan de vordering met 25% tot 50% worden verminderd of helemaal worden afgewezen.

Wilt u er zeker van zijn dat uw overeenkomst aan alle vereisten voldoet en ‘waterdicht’ is, dan kunt u de overeenkomst door één van onze juristen laten opstellen of beoordelen. Ook indien u twijfels hebt over een overeenkomst die door de wederpartij aan u is voorgelegd, staan onze juristen voor u klaar om de overeenkomst voor u te beoordelen.

Zijn de algemene voorwaarden van toepassing?

Algemene voorwaarden zijn slechts van toepassing indien deze ter hand zijn gesteld vóór of ten tijde van het sluiten van de overeenkomst en van toepassing zijn verklaard op de overeenkomst. Het hanteren van algemene voorwaarden is voor veel partijen aan te raden. In de algemene voorwaarden zijn de rechten en plichten van partijen duidelijk opgenomen. De klant weet precies waar hij aan toe is. In de algemene voorwaarden kunnen ook de risico’s die ondernemers lopen worden verkleind.

Aan het hanteren van algemene voorwaarden kunnen echter wel haken en ogen zitten, vooral wanneer sprake is van een consument als wederpartij. Niet alle bepalingen die in de meeste algemene voorwaarden standaard worden opgenomen, zijn zonder meer redelijk wanneer het gaat om een overeenkomst met een consument. Indien een bepaling onredelijk bezwarend blijkt en de consument beroept zich hierop, dan kunnen de algemene voorwaarden (of een gedeelte ervan) worden vernietigd, waardoor de specifieke bepaling of de algemene voorwaarden in zijn geheel niet meer gelden.

Mag worden afgeweken van de wettelijke bepalingen?

De meeste regels in het Burgerlijk Wetboek zijn regels van regelend recht. Deze regels voorzien in de juridische verhouding tussen de partijen bij een overeenkomst voor het geval de partijen op dat punt niets hebben afgesproken. Partijen zijn vrij om van deze bepalingen af te wijken.

Sommige regels zijn echter van dwingend recht. Deze bepalingen zijn bedoeld om de zwakkere contractspartij te beschermen. Denk bijvoorbeeld aan partijen als consumenten, huurders of werknemers. Van regels die van dwingend recht zijn mag en kan niet worden afgeweken. Ook al zou je anders hebben afgesproken, dan geldt alsnog de dwingendrechtelijke regel. De overeengekomen afspraak in de overeenkomst die afwijkt is dan nietig.

Kan ik zelf een overeenkomst opstellen of moet een overeenkomst worden opgesteld door een jurist, een gespecialiseerd bedrijf, makelaar of notaris?

Zeker, iedereen is vrij om overeenkomsten zelf op te stellen. Ook een koopovereenkomst met betrekking tot een woning hoeft niet door een makelaar te worden opgesteld. Dit kunt u allemaal zelf regelen. Het is natuurlijk wel slim om een jurist of andere specialist in te schakelen wanneer u niet zeker weet op welke manier u de afspraken het beste kunt vast leggen.

Onze juristen staan klaar om u hierin bij te staan en overeenkomsten en/of algemene voorwaarden op te stellen dan wel te beoordelen.

Ik wil een contract (overeenkomst) opzeggen c.q. beëindigen, is dit mogelijk?

Opzegging, dan wel beëindiging van de overeenkomst is niet altijd geregeld in de wet (wel bijvoorbeeld bij huur). De vraag of de overeenkomst kan worden opgezegd dient daarom te worden beantwoord aan de hand van de overeenkomst. Het gebeurt regelmatig dat de mogelijkheden tot beëindiging van de overeenkomst opgenomen zijn in de algemene voorwaarden. Controleer dus altijd beide documenten indien je je afvraagt of de overeenkomst op te zeggen is.

Wat gebeurt er als je een contract niet nakomt/ Wat kan ik doen als een overeenkomst niet wordt nagekomen?

Indien een overeenkomst niet wordt nagekomen spreken we in het dagelijkse spraakgebruik over wanprestatie. Wettelijk is geregeld wat de gevolgen zijn van het niet nakomen van een overeenkomst. Een tekortkoming (wanprestatie) in de nakoming van een overeengekomen verbintenis verplicht de schuldenaar de schade die de schuldeiser daardoor lijdt te vergoeden, tenzij de tekortkoming de schuldenaar niet kan worden toegerekend. 

Indien de nakoming van de prestatie blijvend onmogelijk is, dan ontstaat de verplichting tot het vergoeden van de schade direct en automatisch. Wanneer de nakoming niet blijvend onmogelijk is, dan moet de wederpartij in verzuim zijn om schadeplichtig te zijn. Voor verzuim is dan een ingebrekestelling vereist. Dit is een schriftelijke sommatie c.q. aanmaning waarin wordt aangezegd om binnen een redelijke termijn alsnog de overeenkomst na te komen. Voldoet de wederpartij niet aan deze aanmaning dan treedt het verzuim in op het in de sommatiebrief aangegeven tijdstip.   

Naast het vergoeden van de schade kan je de overeenkomst in de meeste gevallen (gedeeltelijk) ontbinden. Ontbinding kan via de rechter maar een schriftelijke mededeling is meestal voldoende. In het geval van bijvoorbeeld een huurovereenkomst moet ontbinding via de rechter worden uitgesproken. Na ontbinding bestaat de verplichting om over en weer de verrichte prestaties ‘ongedaan’ te maken. Als het product geleverd is en deze kan terug, dan dient u het product te retourneren en krijgt u het betaalde bedrag terug. Indien ongedaanmaking niet mogelijk is, dan dient de waarde terug betaald te worden.

Meer weten?

Heeft u vragen of wilt u bijstand van een van onze juristen, neem dan contact op via info@dwkvandermeer.nl of telefoonnummer 072-5147000